1. trợ từ (助詞) là gì

Để hiểu rõ hơn chúng ta có ví dụ đơn giản như sau với các từ in đậm は、が、も trong ví dụ là trợ từ trong tiếng Nhật với phần phía sau dấu mũi tên (➡) giải thích công dụng, thiết lập quan hệ của trợ từ đó đối với thành phần của câu v.v…

Qua ví dụ ta thấy được chỉ cần thay đổi trợ từ hay từ ngữ mà trợ từ đó gắn kết sẽ làm thay đổi nghĩa của cả một câu văn Tiếng Nhật.

2. các loại trợ từ

Trước khi nói về các loại trợ từ, chúng ta nên biết về 2 loại từ trong tiếng Nhật như sau:
①Từ không đổi thể (体言): là những từ loại không đổi thể dù trong bất cứ trường hợp nào. Bao gồm: Danh từ, Đại từ, Số từ.
②Từ đổi thể (活用語): là những từ loại đổi thể tùy theo thì hay cấu trúc ý nghĩa của câu. Bao gồm: Tính từ, Trợ động từ, Động từ…
Ví dụ về từ biến đổi: động từ xem 見る, đổi sang quá khứ 見た, đổi theo lịch sự 見ます…

2.1 Cách trợ từ (格助詞)

VD2: Giải thích cách trợ từ chỉ rõ chức năng. 彼かれが　彼女かのじょに　指輪ゆびわを　買かってあげた。 (Anh ta mua nhẫn cưới tặng bạn gái) が: đi theo 彼, đánh dấu đây là Chủ ngữ trong câu. に: đi theo 彼女, đánh dấu đây là người nhận hành động. を: đi theo 指輪, đánh dấu đây là Vị ngữ nhận tác động của hành động (động từ)

MỘT SỐ CÁCH TRỢ TỪ VÀ Ý NGHĨA

Cách trợ từ	Ý nghĩa	Ví dụ
が (Chi tiết)	– Đánh dấu chủ ngữ – Thể hiện suy nghĩ về chủ thể	– 彼かれが家事かじをしている Anh ấy đang làm việc nhà. – 幽霊ゆうれいが怖こい (Tôi) sợ ma.
の	– Bổ nghĩa – Sở hữu	– ベトナム人のフオンです。 Tôi là Phương – người Việt Nam. – 私わたしのものを触さわらないで。 Đừng sờ vào đồ đạc của tôi.
を	– Đánh dấu vị ngữ (chủ từ nhận hành động trực tiếp)	– 晩ばんご飯はんを作つくる Làm cơm tối.
に	– Địa điểm/vị trí đi/đến/làm gì. – Thời gian cụ thể – Chủ thể nhận hành động.	– 来週らいしゅう東京とうきょうに引ひっ越こしする。 Tuần tới (tôi) chuyển nhà lên Tokyo. – 今夜こんや8時じに駅前えきまえに合流ごうりゅうするね。 Đúng 8h tối tập trung ở trước ga nhé. – 彼女かのじょにプレセントを上あげました。 (Tôi) đã tặng quà cho bạn gái.
へ	– Hướng đến – Đi về phía	– もっと良よい未来みらいへ。 Hướng đến tương lai tươi sáng hơn. – 商店街しょうてんがいへ行いって散歩さんぽする。 Đi về hướng trung tâm mua sắm để tản bộ.
と	– Cùng với	– 昨日きょう友達ともだちと外食がいしょくした。 Hôm qua đi ăn ngoài cùng bạn. – 卵たまごとサラダで朝食ちょうしょくをした。 Ăn sáng bằng trứng với rau
から	– Nơi bắt đầu, thời gian bắt đầu…	– 家うちから駅えきまでバイクで5分ふんほど。 Từ nhà đến ga mất 5 phút xe đạp. – 6時じからずっとゲームしている。 Chơi game suốt từ lúc 6 giờ. – 彼女かのじょからゲーム機きをもらった。 Nhận được máy chơi game từ bạn gái.
で	– Bằng – Vì lý do	– 飛行機ひこうきで日本にほんに来きた。 Đến Nhật bằng máy bay. – 怪我けがで1週間しゅうかん入院にゅういんした。 Nhập viện một tuần vì bị thương.

2.2 Phó trợ từ (副助詞)

VD3: Giải thích phó trợ từ thêm nghĩa cho từ. お金しか　思わない　人なら　ぼくは　お前のことまで　構わなかっただろう。 (Nếu tôi chỉ là thằng nghĩ mỗi đến tiền thì tôi đã chẳng lo đến em rồi đúng không) お金(tiền)　＋　しか（～ない）(chỉ～ ) →　Chỉ nghĩ đến tiền 人(người)　＋　なら(nếu)　→　Nếu là người ぼく(tôi)　＋　は(*đánh dấu chủ đề)　→　Tôi thì お前のこと(chuyện của em)　＋　まで(đến cả)　→　Đến cả chuyện của em

MỘT SỐ PHÓ TRỢ TỪ VÀ Ý NGHĨA

Phó trợ từ	Ý nghĩa	Ví dụ
は (chi tiết)	– Đánh dấu chủ đề	– 彼かれはアメリカからきました。 　Anh ta thì đến từ Mỹ. – 猫ねこは犬いぬよりかわいい。 　Mèo thì dễ thương hơn chó.
も	– Cũng	– 私わたしも日本にほんへ行いきたい。 　Tôi cũng muốn đi Nhật. – パパもママも厳きびしい人なんだ。 　Cả bố lẫn mẹ đều là người khó tính.
こそ	– Nhấn mạnh.	– こちらこそよろしくお願ねがいします。 　Chính tôi mới phải mong được anh giúp đỡ.
くらい	– Cỡ, khoảng	– このくらい簡単かんたんな宿題しゅくだいはよゆうだわ。 　Bài tập đơn giản cỡ thế này thì như ăn kẹo. – 100ｍくらい早はやく走はしれるよ。 　Cỡ 100m thì (tôi) có thể chạy nhanh được.
など	– Vân vân, còn nhiều nữa	– 野菜やさいなどが値上ねあがりした。 　Giá rau cải v.v… đã tăng. – 東京とうきょうや大阪おおさかなどの大都市だいとし。 　Các thành phố lớn như Tokyo hay Osaka v.v…
ほど	– Khoảng chừng (ước đoán) – Cỡ như (nói quá)	– 一時間いちじかんほどで帰かえる。 　(Tôi) sẽ về trong khoảng 1 tiếng. – 仕事しごとは山やまほどある。 　Công việc thì như núi (ý là rất là nhiều).
さえ	– Ngay cả	– 今いま100円えんさえ持もっていない。 　Bây giờ ngay cả 100 yên cũng không có.
だけ	– Chỉ có, chỉ mỗi	– あなただけに話はなす。 　(Tôi) chỉ nói với mỗi bạn.
なんか	– (mang ý xem thường) như vậy, cỡ như vậy – (sử dụng như など) vân vân…	– 彼かれの言いうことなんか聞きくな。 　Đừng nghe mấy chuyện anh ta nói. – この着物きものなんかお似合にあいです。 　(Bạn) hợp với trang phục như là kimono.

2.3 Trợ từ nối (接続助詞)

VD4: Giải thích trợ từ nối この道をまっすぐ行くと　スーパーにつくよ。 （Nếu đi thẳng đường này thì sẽ đến siêu thị đấy.） と: NẾU. と gắn vào động từ nguyên mẫu (từ đổi thể) để thể hiện mối quan hệ nghĩa “nếu… thì…” giữa 2 vế.

MỘT SỐ TRỢ TỪ NỐI VÀ Ý NGHĨA

Trợ từ nối	Ý nghĩa	Ví dụ
ので	– Bởi vì	– 君きみが来こいというので，ついて来きたのだ。 Vì cậu bảo tớ theo nên tớ mới đi theo.
から	– Bởi vì, cho nên	– この辺へん街灯がいとうがないから、夜よるは危あぶないよ。 Khu vực này không có đèn đường cho nên ban đêm nguy hiểm lắm đấy.
ば	– Nếu (giả định)	– 君きみが良よければ、今週末こんしゅうまつにどこかに一緒いっしょに行いきましょう。 Nếu em đồng ý thì cuối tuần này chúng ta cũng nhau đi chơi đâu đó nhé.
と	– Nếu (hiển nhiên)	– この赤あかいボタンを押おすと、扇風機せんぷうきが止とまる。 Nếu ấn nút đỏ này thì quạt sẽ dừng.
ても	– Dù	– どんなことにあっても、絶対ぜったいに君きみを守まもる。 Dù có gặp chuyện gì đi nữa tôi cũng nhất định sẽ bảo vệ em.
のに	– Mặc dù (đối lập)	– 一生懸命いっしょけんめい勉強べんきょうしたのに，だれもほめてくれない Mặc dù tôi đã cố gắng hết sức, chẳng ai khen tôi (lấy một câu).
けど	– Nhưng (đối lập)	– 楽たのしかったけど、ちょっと疲つかれた。 Có vui nhưng cũng mệt.
し	– Vừa, mà còn (liệt kê lý do)	– あの人は優やさしいしハンサムだし惚ほれないわけがないでしょう。 Anh ấy vừa tốt bụng vừa đẹp trai, bảo sao tôi không đổ được chứ.
が	– ＊Nối câu – Nhưng	– 食たべべてみたが、美味おいしくはなかった。 Tôi đã ăn thử (và) nó không ngon. – 彼かれとあったが、話はなしはしなかった。 Đã gặp anh ấy nhưng không nói chuyện

2.4 Trợ từ cuối câu (終助詞)

VD5: 駅まで道を教えてくれませんか？ (Bạn) có thể chỉ tôi đường đến nhà ga không? か: đứng cuối câu, biến câu thường thành câu hỏi.

MỘT SỐ TRỢ TỪ CUỐI CÂU VÀ Ý NGHĨA

Trợ từ cuối câu	Ý nghĩa	Ví dụ
か	– Tạo câu hỏi	– ここはタバコを吸すえますか？ Ở đây có thể hút thuốc được không?
ね	– Phải không (thông tin phần nào đã đoán / nghe được, hỏi lại cho chắc chắn)	– 昨日きのう東京とうきょうに行ったね？ Hôm qua đi Tokyo đúng không? – あんた、あたしのケーキを食たべちゃったね？ Mày ăn cái bánh của chị rồi đúng không?
よ	– Cho biết điều người nghe có thể chưa biết	– 今日きょう吉田よしださんが風邪かぜで休やすんでいるよ。 Hôm nay anh Yoshida nghỉ vì bệnh đấy.
さ	– Mang ý cổ vũ	– あなたならきっと大丈夫だいじょうぶさ。 Nếu là bạn thì hẳn sẽ ổn thôi.

3. Lời kết

Mục đích của bài viết này đơn giản là để giới thiệu thành phần, cấu trúc tiếng Nhật.
Trợ từ là thành phần cở bản trong tiếng Nhật, tuy nhiên hiểu rõ trợ từ, từng loại trợ từ là vấn đề khó, không phải đọc là hiểu ngay được. Trợ từ thuộc về ngữ pháp. Cho nên dù các bạn không hiểu mà chỉ cần học thuộc hết điểm ngữ pháp thì cũng ổn. Các bạn có thể yên tâm.
Những ví dụ trong bài về các loại trợ từ không phải là tất cả. Có rất rất nhiều những trợ từ khác mà khi càng học lên các bạn sẽ càng có nhiều cơ hội gặp được.